Συνήθως κάθε αναφορά στο Σύνταγμα της Ελλάδος του 1974, συνοδεύεται από υμνητικούς χαρακτηρισμούς, όπως «ένα από τα καλύτερα συνταγματικά κείμενα της εποχής του» και άλλα παρόμοια. Βεβαίως, δεν αποκλείεται στην συγκριτική του αντιμετώπιση να οδηγείται κανείς δικαίως σε ανάλογου τύπου συμπεράσματα. Ωστόσο (και καθώς κανείς και τίποτα δεν είναι τέλειο), η εφαρμογή του στην πορεία του χρόνου έδειξε πολλά κενά και πολλά προβλήματα.
Ζητήματα όπως η αμεσότητα εκπροσώπησης του λαού από τους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους του, οι σχέσεις εκκλησίας- κράτους, η διασφάλιση αληθινής λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών και άλλα πολλά, κατέδειξαν βασικές ανάγκες αναθεώρησης και βελτίωσής του.
Το λάθος του 1985
Ως σήμερα όμως, δυστυχώς, η μόνη πραγματική του αναθεώρηση έγινε το 1985. Και αυτή, ακόμη πιο δυστυχώς, κινήθηκε προς μια δραματικά αρνητική κατεύθυνση. Για όσους δεν θυμούνται, η βασική αλλαγή της εποχής εκείνης ήταν η απογύμνωση του Προέδρου της Δημοκρατίας από τις έως τότε εξουσίες του. Γεγονός που σε συνδυασμό με την απόλυτη σύγχυση των (υποτίθεται) διακεκριμένων λειτουργιών, ειδικά της εκτελεστικής και της νομοθετικής, οδήγησε την πολιτεία μας από μια- με τα όποια της προβλήματα- Κοινοβουλευτική Προεδρευόμενη Δημοκρατία, σε ουσιαστικά ιδιότυπη Κοινοβουλευτική Μοναρχία.
Έκτοτε πραγματικά στην Ελλάδα βιώνουμε ένα πολίτευμα, όπου ανώτατος και μοναδικός άρχων είναι ο έλληνας πρωθυπουργός. Κανένας έλεγχος τελικά δεν υπάρχει που να μπορεί να τον περιορίσει και ακόμη και στην- θεωρητική- περίπτωση που θέλει να ενεργήσει αντίθετα προς τις κείμενες νομοθετικές επιταγές, δεν έχει παρά να τις αλλάζει. Είναι και αυτή η περίφημη- βλακώδης κατά κανόνα- κομματική νομιμότητα και πειθαρχία, που συνήθως αποδεικνύεται ακόμη πιο ισχυρή από την εθνική αποστολή και συνείδηση του βουλευτή…
Η πρόσφατη αποτυχία
Όλα αυτά φυσικά εγκαίρως κατεδείχθησαν μέσα από πολλές αφορμές και στην πλέον πρόσφατη αναθεωρητική βουλή θα μπορούσαν να έχουν με σοβαρότητα αντιμετωπισθεί. Αντ’ αυτού για μια ακόμη φορά οικτρή ήταν η εικόνα των 300, που με γνώμονα τις εσωκομματικές τους ισορροπίες και την έλλειψη του απαραίτητου κοινοβουλευτικού θάρρους, απλά ΑΠΕΤΥΧΑΝ πλήρως. Oυδέποτε έδειξαν την πρόθεση έστω, να αναλάβουν τις ιστορικές ευθύνες τους και να καταπιαστούν με σοβαρές παραμέτρους της πολιτικής μας πραγματικότητας, όπως η ανάγκη πρόβλεψης και Δημοψηφισμάτων, υπέρ των οποίων πολλοί και πανταχόθεν είχαν ταχθεί υπέρ προ εκλογών, αλλά μετά κοινώς- επιτρέψτε μου την διατύπωση- τα έκαναν γαργάρα, δίνοντας την εικόνα κακώς νοούμενων (κατά Δαλιανίδη αν θέλετε) δημοσιών υπαλλήλων, που απλά περιμένουν να περάσει το 8ωρο…
Κώστας Καραμανλής: ναι μεν, αλλά
Και τώρα πλησιάζουμε προς μια νέα αναθεωρητική περίοδο του κοινοβουλίου, που αν πιστέψουμε τους αρχηγούς των δύο πρώτων κομμάτων, δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε ουσιαστικές αλλαγές.
Ο Κ. Καραμανλής ήδη έχει δημοσιοποιήσει τις προθέσεις του, ανάμεσα στις οποίες πολλά και ενδιαφέροντα μπορεί να σχολιάσει κανείς- κατά κανόνα θετικά. Αντιμετωπίζουν κατάματα, κυβέρνηση και πρωθυπουργός, φλέγοντα ζητήματα, όπως η ενίσχυση των εγγυήσεων αντικειμενικότητας τόσο της δικαστικής λειτουργίας, όσο και των Μ.Μ.Ε., που δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση και μυαλό για να καταλάβει κανείς το κρίσιμο του ρόλου τους στις σύγχρονες δημοκρατικά οργανωμένες κοινωνίες.
Υπάρχει όμως και αυτή η εμμονή στην αύξηση των βουλευτών επικρατείας… Κατά την άποψή μου, πρόκειται για ένα ακόμη επεισόδιο σε ένα συνταγματικό σφάλμα διαρκείας. Μας αρέσει δεν μας αρέσει, δημοκρατία σημαίνει εκλογή από τον λαό. Εκλογή των κοινοβουλευτικών ομάδων, εκλογή των αρχηγών, εκλογή των προγραμμάτων αλλά και εκλογή καθαυτών των προσώπων των βουλευτών. Η ενίσχυση του ψηφοδελτίου της επικρατείας μόνο την ενίσχυση του ρόλου του πρωθυπουργού και των άλλων πολιτικών αρχηγών μπορεί να διασφαλίσει. Και δεν έχω κανένα πρόβλημα να την αποδεχθώ, αλλά ας μου πει ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ κάποιος ότι στην Ελλάδα λειτουργεί δημοκρατία περιορισμένου τύπου, λίγων, εκλεκτών, αρίστων…
Γιώργος Παπανδρέου: ο ακατάλληλος
Σε ό,τι αφορά τις προτάσεις του Γ. Παπανδρέου τώρα, το σίγουρο είναι πως βρίσκεται σε σύγχυση. Ψάχνοντας το δικό του (ακόμη άγνωστο) πολιτικό στίγμα, έχει βαλθεί να ματαιώσει όσα έπραξε ο πατέρας του, την ίδια την ιστορία του Κινήματος, σε διάρκεια δεκαετιών. Αφού στις εκλογές συνεργάστηκε με τους πρωταγωνιστές του (κατά το κόμμα του) βρώμικου ’89, αφού αγωνίζεται από καιρό υπέρ των παγίων θέσεων της Ν.Δ. για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, αφού πρόσφατα υιοθέτησε το νεοφιλελεύθερο σκανδιναβικό μοντέλο εργασιακών σχέσεων, τώρα αποφασίζει να υιοθετήσει και να ιδιοποιηθεί σε πιο προχωρημένη μορφή τις προτάσεις Μητσοτάκη των αρχών του ’90, που οδηγούν σε διαμόρφωση μιας Προεδρικής Δημοκρατίας στη χώρα μας.
Άμεση εκλογή και ιδιαιτέρως αυξημένες αρμοδιότητες προτείνει ο κ. Γιώργος Παπανδρέου για τον Πρόεδρο. Έτσι θεωρεί πως θα αντιμετωπισθούν τα πολιτειακά προβλήματα (που από το ’85 υφίστανται) και η δυνατότητα αυθαιρεσίας του εκάστοτε πρωθυπουργού. Προφανώς γιατί στα- ας μη κρυβόμαστε- όχι καλά ελληνικά του δεν περιλαμβάνεται ούτε η λέξη «μέτρο», ούτε το νόημά της: Γιατί από την ανάγκη ύπαρξης εναλλακτικής πηγής ελέγχου συνταγματικής νομιμότητας και ενίσχυσης της πολυφωνίας, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης φτάνει ξαφνικά στα άκρα, που μεταφράζονται σε έναν διπλό κίνδυνο: Αφενός της πλήρους αλλοίωσης του πολιτεύματος και αφετέρου στην απειλή ύπαρξης δυο ισοδύναμων αρχών, που η τυχόν σύγκρουσή τους στο μέλλον, μόνο εφιαλτικά σενάρια μπορεί να γεννήσει.
Από αυτή τη στήλη το έχουμε ξαναγράψει: Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν έχει προσωπικά μέγεθος ανάλογο του πολιτικού του αξιώματος. Και αυτό δεν είναι μόνο εσωκομματικά επιζήμιο για το ΠΑΣΟΚ. Είναι και εθνικά επικίνδυνο.
Εν κατακλείδι
Όλα δείχνουν λοιπόν, πως αυτή τη φορά δεν θα πάμε σε μια διαδικασία- αγγαρεία αναθεώρησης τυπικής φύσεως διατάξεων.
Είναι όμως αυτό καλό ή θα πρέπει να μας πιάνει… φόβος και μόνο με τη σκέψη, ότι 300 συμπολίτες μας θα αποφασίσουν για θέματα πολιτειακής ουσίας με λάθος κριτήρια, ελλιπείς γνώσεις και περιορισμένες εν τέλει δυνατότητες; Αν πάντως συμβαίνει το δεύτερο, ας μας πιάσει ο φόβος την ώρα της κάλπης, το 2008.
Τότε που ακόμη εμείς θα αποφασίζουμε για την ποιότητα της σύνθεσης του σώματος εκείνου, που μετά θα αποφασίσει για τόσο σοβαρά θέματα.
Γιατί αν πάλι τα πρόσωπα που θα επιλέξουμε, θα μας τα έχουν επιβάλει τα ιλουστρασιόν Μ.Μ.Ε., ε, δεν έχουμε παρά να αναθέσουμε και απευθείας την αναθεώρηση στους… καναλάρχες.
Όχι τίποτα άλλο, αλλά Δημοκρατία σημαίνει και κάτι άλλο: Τον τελικό λόγο, τoν έχει ο λαός.ΑΡΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ…
